In het Project HART (Hartfalen Apothekers in een Regionaal buurtTeam) willen we de zorg voor hartfalenpatiënten verbeteren door huisapothekers actief te betrekken in multidisciplinaire buurtteams. Via opleiding, implementatie van nieuwe richtlijnen en interprofessionele samenwerking zetten we in op empowerment van patiënten én zorgverleners. Meer info over het Project HART vind je in dit artikel.
Hieronder vind je info, waarmee je meteen aan de slag kan...
1. Zorgpad hartfalen met aandacht voor rol van de apotheker
Om apothekers en andere zorgverleners de nodige informatie en praktische aandachtspunten te geven, is er een multidisciplinair zorgpad. Deze website is beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels en zal regelmatig geactualiseerd worden.
Dit online platform is ontstaan vanuit het transmuraal zorgpad hartfalen in Zuid- en Midden West-Vlaanderen vanuit AZ Groeninge, Kortrijk (Dr. David Derthoo), gestart in mei 2017, en in samenwerking met de Belgische Werkgroep hartfalen (BWGHF) en met Dr. Miek Smeets, kernlid van HeartsConnect.
Specifieke informatie over de taken en aandachtspunten van de apotheker vindt u hier.
2. Educatiemateriaal
Patiënten met hartfalen willen inzicht in de symptomen, de alarmtekens en de psychosociale gevolgen van hartfalen. Herhaling en educatie op maat zijn daarnaast essentieel om therapietrouw en zelfmanagement te bevorderen.
In samenwerking met UAntwerpen, Thomas More, Heartsconnect, Wit Gele kruis en Domus Medica werd educatiemateriaal voor de patiënt en de zorgverlener ontworpen dat de implementatie van de richtlijn ondersteunt. Een ‘hartfaleneducatieboekje’ dat patiënten informeert over hun aandoening en wat het betekent om te leven met hartfalen.
- Een ‘hartfalendagboekje’ dat patiënten helpt bij de dagelijkse opvolging van parameters (gewicht, bloeddruk en hartslag). Patiënten noteren hier ook de gegevens van hun zorgteam en de afspraken in verband met de opvolging van hun aandoening.
- Een digitaal ‘hartfalendraaiboek’ dat de zorgverlener en patiënt samen kunnen doornemen als leidraad bij een hartfaleneducatieconsult. Hieronder kan u twee draaiboeken terugvinden die u gelijktijdig kan doornemen. In het draaiboek voor de zorgverlener staat extra informatie.
Bij interesse in een papieren exemplaar van het hartfaleneducatieboekje of hartfalendagboekje kan u Tine Vaes contacteren.
3. MFO hartfalen
Lokaal een Medisch-Farmaceutisch Overleg (MFO) organiseren is een goede manier om de samenwerking tussen huisarts en apotheker te verbeteren. Er is een goedgekeurd MFO-pakket rond het optimaliseren van de behandeling bij hartfalen. Deze kan u hier vinden.
Een opleiding tot moderator kan u gratis volgen. Er is een live webinar op 12 november 2025 en er is een e-learing train-the-trainer MFO hartfalen die u kan volgen op uw eigen tempo.
Zorgzaam Leuven zal een eigen MFO ontwikkelen op maat van de buurtteams van Leuven.
4. Opleiding en navorming
Heart2Heart multidisciplinair symposium hartfalen 2025: Raadpleeg hier de presentaties, posters en opname van dit symposium, met als programma:
- Nieuwe richtlijnen hartfalen (algemeen en palliatieve zorg)
- Multidisciplinair zorgpad hartfalen
- Nieuwe educatiematerialen voor hartfalen
- Resultaten van hospitalisatiecijfers in Vlaanderen en lessen uit het werkveld
- Overzicht telemonitoring in Vlaanderen
- Toekomstvisie op hartfalenzorg
IPSA organiseerde in 2024 de masterclass Hartfalen.
Een laagdrempelige bijscholing waar de nieuwe richtlijnen (ESC guideline 2021, update 2023, Worel 2024, Pallialine 2024) en waar er uitgebreid wordt ingegaan op de rol van de apotheker binnen het zorgpad hartfalen zal volgen in de loop van 2026.
5. Podcastreeks: “Met het hart op de tong”
De podcastreeks Met het hart op de tong: openhartige gesprekken met patiënten, mantelzorgers en zorgverleners. Verhalen die raken, herkenning bieden en hoop geven.
👉 In 8 afleveringen hoor je hoe anderen omgaan met hartfalen, welke steun hen helpt en hoe de zorg stap voor stap kan verbeteren. Luister mee via Spotify of YouTube, waar en wanneer jij wil.
Laat je inspireren, voel je minder alleen en ontdek hoe samen leven met hartfalen ook kracht kan brengen.
Met dank aan Pfizer en de sponsors van HeartsConnect die deze reeks mogelijk maakten.
6. Richtlijnen
De partiële herziening (2024) van de richtlijn Chronisch Hartfalen en de richtlijn Palliatieve zorg bij hartfalen van WOREL is beschikbaar.
Deze partiële herziening focust op:
- de behandeling van patiënten met chronisch hartfalen (medicamenteus en niet-medicamenteus)
- de multidisciplinaire revalidatie en opvolging van patiënten met chronisch hartfalen (inclusief type hartrevalidatie)
- de verwijzing van patiënten met chronisch hartfalen en opstart van palliatieve zorg
Meer informatie, steekkaarten en een verkorte versie vind u op de website van Domus Medica.
De ESC-guideline voor de diagnose en behandeling van hartfalen:
- 2021 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure
- 2023 Focused Update of the 2021 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure
7. Relevante websites
- Op de website heartfailurematters.org vindt u nuttige hulpmiddelen en filmpjes in 10 verschillende talen om uw patiënten te ondersteunen.
- Het zorgpad hartfalen met relevante praktische informatie m.b.t. opvolging van patiënten met hartfalen.
- Op de website van HeartsConnect, meer informatie over het lerend netwerk hartfalen waarbij artsen, apothekers, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, psychologen, maar ook patiënten en mantelzorgers betrokken zijn. Er zijn 3 symposia per jaar rond relevante thema’s (vb. mantelzorg, ZoJong, revalidatie). Wanneer u graag wenst deel te nemen, kan u zich aansluiten bij het lerend netwerk.
- De website thuisarts.nl met informatie over hartfalen op maat van de patiënt.
- De site hartstichting.nl met praktische tips betreffende leefstijl, praktische tips en emoties en relaties.
